Over de Kritische Magier

Na veel aandringen bij Sterzoeker heb ik dan eindelijk toestemming gekregen om de Kritische Magier te interviewen. Hij levert al een tijdje blogartikelen die deden vermoeden dat we niet te maken hadden met een beginner. Ik ben journaliste en zie in een raadsel altijd mogelijkheden. Is het niet voor broodwinning, dan toch wel als voedsel voor mijn niet te stillen nieuwsgierigheid.

Door Willa

Waar woont nou zo iemand? Al snel duikt een beeld van een huisje in het groene groen op, verborgen achter dikke bomen en overwoekerd met klimop, ver van het menselijke gewoel. Maar nee, de Kritische Magier woont in de stadsjungle. Zo belde ik dus aan bij een prachtig pand aan een gracht. Er is geen naambordje te bekennen.
Een vriendelijke bediende laat mij binnen en parkeert mij in de marmeren hal op een antieke bank. Tegenover mij kijkt een gigantische staande klok mij streng aan terwijl hij de seconden hard weggetikt. Ik bestudeer het vloerkleed met de exotische patronen.
"U wordt verwacht in de bibliotheek" meldt de bediende en ik loop achter hem aan door de marmeren gang. De dubbele deur, vierde van rechts, gaat geluidloos open. De bediende kondigt mij aan met "Mevrouw Willa" en sluit de deuren achter mij.

Ik sta in een gigantische ruimte. Boekenkasten vullend de wanden van vloer tot plafond.
Twee grote leestafels vol boeken, bij de ramen een comfortabel zithoekje. Voor het raam staat een lange man met zijn rug naar mij toe. Dan draait hij zich om en loopt met uitgestoken hand op mij af. Eindelijk sta ik dan oog in oog met de Kritische Magier. Als ik mijn hand uitsteek neemt hij die voorzichtig en drukt er een kus op terwijl zijn blik mijn aandacht gevangen houdt. "Mevrouw Willa, het is mij een eer. U bent de eerste en de enige die mijn interviewen zal. Thee? Het is geen kruidenthee. Ik hou het bij de ouderwetse darjeeling". Wij nemen plaats in het zithoekje, de kopjes worden gevuld en er zijn bonbons, geen koekjes. Ik moet nog even bekomen van mijn verbazing.

"Geen lange baard, geen mantel met sterren, geen magische attributen? Hoe kom ik aan dat beeld van u?"
"Die indruk wek ik graag. Valt het tegen?"
"Helemaal niet, ik zou u alleen niet herkend hebben als ik u op straat zou tegenkomen. U zou iedereen kunnen zijn."
"Die indruk wek ik ook graag."
"Wat is uw speciale interesse in Sterzoeker? Het is een populaire blog die vooral de beginners aanspreekt. U bent beslist geen beginner."
"Het heeft ook een tijd geduurd voor de Sterzoekers mij over de streep hadden getrokken. Ik heb toegestemd omdat ik mij zorgen maak over de ontwikkelingen in de moderne magie. Aan de ene kant dunt de echte kennis uit, aan de andere kant zijn er vormen van pure oplichterij. Er zijn zelden mensen die een boek van kaft tot kaft lezen, laat staan dat de moeite genomen wordt om te doorgronden wat een tekst te bieden heeft."
"Ligt dat aan de ondoorgrondelijke tekst of aan de mensen? Gebrek aan interesse is er toch niet."
"Daar schuilt het probleem in. Die interesse is er zeker, maar het moet snel. Daarom wordt er veel informatie van internet gehaald, dat is helemaal niet verkeerd. Wil je echter tot eigen inzichten komen dan heb je gezelschap nodig om je gedachten en bevindingen te toetsen. Daar gaat het mis."
Bedoelt u dat het mis gaat in bepaalde takken van magie?"
Nee, in het algemeen, dus overal. Dat kan ik met stelligheid zeggen omdat het manier waarop het mis gaat historisch gewicht heeft. Het is namelijk de manier waarop het altijd al mis gegaan is, de hele geschiedenis door."
"Zijn er dan ook altijd al Kritische Magiers geweest die op dit probleem hebben gewezen?"
"Zeker wel. Wat wij tegenwoordig aan magische kennis hebben is uitgebreid, meer dan er ooit bekend was. Een populair voorbeeld is de Hermetische Bibliotheek in Amsterdam. Daar wordt serieus werk gedaan dat internationaal hoog gewaardeerd wordt. Geen problemen aan die kant, maar het vraagt tijd en studie om in die kennis door te dringen.
Een populaire vorm van magie is de hedendaagse wicca. Daar schaam ik mij plaatsvervangend voor. Aan de ene kant roept men dat het een ervaringsweg is, maar aan de andere kant moeten er wel wat boeken gelezen worden om de afgetrapte frasen na te praten die iemand anders voorgekauwd heeft. De Gardnerians worden niet getraind in het zelf denken, hun geest wordt in het gareel van Gardner geperst. Wat is dan een ervaringsweg? Alle ervaringen die niet aanhaken bij Gardners opvattingen vallen buiten het leertraject. Deze wicca’s hebben niet in de gaten hoe zwaar ze hun eigen geest conditioneren."
"Is dat de leerlingen aan te rekenen?"
Dat niet, maar wel de leraren. Als die vastlopen op de dogma’s van hun traditie dan wordt de oorzaak niet gezocht in hun eigen beperkingen. Dan wordt er niet kritisch gekeken of deze dogma’s misschien door de tijd achterhaald zijn. Men gooit gewoon mensen uit de groep als die niet het ouwe deuntje zingen. Dit is een heilloze weg die als vanzelf naar hun ondergang voert. Deze elite van de wicca, zoals ze zichzelf graag neerzetten, heeft zijn overtuigingskracht verloren. Het is een zielig troepje dat alleen nog kan bestaan door zich af te zetten tegen anderen die wel hun verstand gebruiken."
"Hoe staat het bij andere takken van magie? Is daar wel ruimte voor gedachtewisseling?"
"Daar is het nog droeviger gesteld. Nemen we het gebied van de rituele magie. Dat gebied vereist een intensieve studie van de basis. Dan bedoel ik ook: een basis die verder weg ligt dan de geschriften van de Golden Dawn. Niet elke leerling kan dat of wil dat. Maar elke leraar moet in staat zijn die kennis te bieden. Ik leg de nadruk op MOET.
"Waarom zou een leraar dat moeten weten als dat niet aankomt bij leerlingen?"
"De ergste fout die een leraar kan maken is het onderschatten van leerlingen. Je weet nooit hoe een leerling zich zal ontplooien. Misschien wordt die in de toekomst de grootste leraar aller tijden, wie weet? Daarop moet een leraar anticiperen en niks anders."

"Wordt er dan op iets anders geanticipeerd?"
Er wordt op twee dingen geanticipeerd: onwetendheid en inkomsten. Die twee zijn altijd prima hand in hand gegaan. In Rotterdam zit iets dat zich magische school noemt. De website belooft gouden bergen en mensen trappen erin. Voor afschuwelijk veel geld worden er knollen voor citroenen verkocht. Dat het lesmateriaal gestolen is, is een veeg teken. Wie zelf de kennis in huis heeft hoeft zich immers niet van andermans achterzak te bedienen. De bombarie van deze school moet verhullen dat de leraar alleen in staat is de kassa te bedienen en een zwart gordijntje op te hangen. Meer moet een leerling niet verwachten."
"Waarom gaan ze er dan naar toe?"
"Heel simpel, het moet snel. Als leerlingen zelf de moeite zouden nemen om zich bijvoorbeeld in de Kabbala te verdiepen dan zouden ze zich al helemaal niet bij zo’n school aanmelden. Ik bedoel niet de religieuze kant van de Kabbala, maar de kennis sec.
Daar komt bij dat deze school de indruk wil wekken dat men thuis is in de oude rituelen uit het Midden-Oosten. Helaas was er alleen een printer voor nodig, er kwam geen boek aan te pas. Ik ken de deskundige van wie deze kennis meegenomen is, zonder dat zelfs maar het symbolische lesgeld betaald is. Het ergste is dat de leraar van deze magische school deze kennis gebruikt alsof dit haar specialiteit is. Je kunt het de leerlingen van die school niet kwalijk nemen dat ze dit niet doorzien.
"Maar er kunnen toch vragen over gesteld worden, neem ik aan?"
"Wie dat doet wordt er uit gegooid. Deze leraar wil immers niet als charlatan ontmaskerd worden. Deze leraar is zo dom om de kreet "In mijn traditie spreekt men de magus niet tegen" te pas en te onpas te laten klinken."

"Zal dit verschijnsel zichzelf niet overleven en zichzelf uit de markt prijzen?"
"Dat denk ik wel. Maar voor het zo ver is, is er veel schade aangericht. De sterk uitgedunde kennis zal aangezien worden voor DE kennis want wie neemt de moeite om bronnen te onderzoeken? De persoonlijke schade van de leerlingen is het grootst. Het vertrouwen van de leerlingen wordt immers tot in de kern geschonden. Mensen zullen daar nog heel lang last van hebben voor ze kunnen herstellen. Daar til ik zelf nog veel zwaarder aan dan aan de financiele schade. Dat is een schurkerij die een kind kan doorzien"

"Waarom bedient u zich van Sterzoeker voor het uiten van uw kritiek?"
Ten eerste omdat Sterzoeker door heel veel mensen gelezen wordt en ten tweede omdat het momenteel de enige hoek is waar men kritiek over het magische werk kwijt kan. Sterzoeker bestrijdt de onwetendheid in die zin dat tot nadenken wordt aangezet. Er wordt fundamenteel te weinig nagedacht over de leerstof en de leraren."
"Is het predikaat "oude kennis" geen garantie voor diepe kennis?"
"Absoluut niet. De antieke kwispedoor daar in de hoek heeft ook zijn betekenis verloren omdat niet meer algemeen bekend is waar het ding voor gebruikt werd. Zo is het met magische kennis ook. Het meest bruikbare deel van de oude magische kennis ligt nog steeds in het "Ken Uzelf". Ik zou al veel minder bezorgd zijn als deze spreuk opnieuw opgepoetst werd door de serieuze leerlingen van het magische ambacht. Dan zou men eindelijk begrijpen dat we de communicatie met anderen nodig hebben om tot een beeld van onszelf te komen."
"Hoe herkennen leerlingen dan een integere leraar?"
"Eenvoudig door te observeren hoeveel gedachtewisseling een leraar toestaat. Is een leraar tegen communicatie – hetzij binnen de eigen kring, hetzij daarbuiten – dan zit een leerling altijd op de verkeerde weg. Geen communicatie, geen kennis."
"Is dat ook de reden dat u toegestemd heeft in een interview?"
"U slaat de spijker op z’n kop."

Hier eindigt het interview voor Sterzoeker. De Kritische Magier en ik hebben nog heel lang over allerlei zaken gesproken want het was moeilijk afscheid nemen van deze inspirerende man. Wel heb ik een toezegging van hem gekregen dat ik in de toekomst nog eens voor een gesprek mag aankloppen. Dat zal ik ook zeker doen.