Pagina's

woensdag 5 januari 2011

RITUEELBEGELEIDING, wat het wel en wat het niet is.

Sinds een aantal jaren kan men zich in Nederland laten opleiden tot ritueelbegeleider. Het woord ritueelbegeleider wekt associaties met de oude rituelen, met priesters, sjamanen, heksen, gewaden, wierook en hypnotiserende zangen. Degenen die van oudsher voorgingen in een ritueel legde de verbinding tussen de feitelijke en de spirituele wereld. Het waren de ingewijden, de officiële bemiddelaars tussen de twee werelden. Ze waren bekleed met gezag en dat was aan de buitenkant te zien aan de symbolen die ze met zich meedroegen. Zij beschikten over kennis van de geest en de geesten. Hun leven stond in dienst van de mensheid met zijn noden en verlangens. Hun bestaan was een vanzelfsprekend deel van het gewone leven want zij waren de verkeersregelaars tussen deze en de volgende wereld. Wat zij deden was geen werk maar een roeping.

Deze blog is geschreven door; De kritische Magier. foto: uitvaart Rav Kaduri Z”L

De grote en kleine religies bieden ook tegenwoordig nog rituelen voor elke gelegenheid. Voor de kerken was het voltrekken van persoonlijke rituelen voor trouwen, uitvaart, doop en huwelijk altijd een behoorlijke bron van inkomsten. De kerken hebben zichzelf echter van de mensen vervreemd door hun ijzeren dogma’s en het onvermogen om hun oude leerstellingen aan te passen aan moderne omstandigheden. De rituelen zijn grotendeels ontdaan van hun intrigerende romantiek en de symbolentaal die alleen met het hart te begrijpen is. In die hoek vinden we geen verkeersregelaars meer die ons helpen met het oversteken naar een nieuwe bestaansvorm. Is daarom het vak van ritueelbegeleider in het leven geroepen?

Nee, beslist niet. Hoewel het Humanistisch verbond al lange tijd voorzag in eenvoudige rituelen, zette een soort instituut dat zich Het Moment noemt een commerciële opleiding tot ritueelbegeleider op. Voor ruim 4000 euro kan men daar 12 lessen krijgen die vrijwel niets met rituelen te maken hebben. Men richt zich vooral op de uitvaartrituelen, de voorbeelden die in de lessen gegeven worden komen van de gevestigde religies en bieden niets nieuws. De 12 lessen bestaan uit de volgende onderdelen: oriëntatie op andermans rituelen, diapresentaties daarvan, hoe kom ik aan klanten, hoe presenteer ik mijzelf (inclusief kledingadviezen!), hoe zet ik mijn bedrijf op, hoe calculeer ik scherp, hoe maak ik een lokkende website, hoe geef ik een interview, persoonlijke presentatie en wat oppervlakkige coachingstechnieken.

Het is een inhoudsloze opleiding. Het Moment heeft op een zeker punt zichzelf als post-HBO opleiding aangeprezen, maar is daarvan teruggefloten. Het is echter wel zo dat alle opleidingen “uit het vrije veld” (dus zonder overheidsgelden) mogen doen wat ze willen, er is geen toezicht op de kwaliteit en geen controle op de lessen en de organisatie. Kassa!

Geen wonder dus dat aspirant-ritueelbegeleiders liever de gratis cursus bij het Humanistisch Verbond volgen om daarna toch een eigen winkeltje als ritueelbegeleider te openen waar voor een dikke 500 tot 750 euro hun hulp ingeroepen kan worden. De eigen ritueelbegeleiders van het Humanistisch Verbond werken gratis. Er is dus groot ongenoegen bij het Humanistisch verbond over deze vorm van gebruik van hun kennis.

In deze vorm van ritueelbegeleiding is geen droog brood te verdienen. Een enkeling die ritueelbegeleiding combineert met een uitvaartdiploma kan nog wel wat succes hebben, de rest heeft het nakijken. Dat komt mede omdat Het Moment het uitvaartpersoneel van grote ondernemers zoals Monuta en Yarden een verkorte training in ritueelbegeleiding geeft. Wie dus denkt een bestaan te halen uit dit vak kan het vergeten, daar zorgt Het Moment zelf wel voor.

Het Moment heeft ook een z.g. beroepsvereniging van ritueelbegeleiders opgericht en heeft daar notabene zelf zitting in. Een onfatsoenlijk stuk belangenverstrengeling. Zo houdt Het Moment leuk de vinger aan de pols, maar wie klachten heeft hoeft niet op een onpartijdig oordeel van deze beroepsvereniging te rekenen. Het is puur buitenkant en grenst nauw aan misleiding. Een beroepsvereniging wekt immers de indruk van betrouwbaarheid. Vergeet het.

In de praktijk komt het er op neer dat nabestaanden zelf het ritueel samenstellen, maar daar dan wel dik voor moeten betalen. De ritueelbegeleider die volgens de opleiding van Het Moment werkt faciliteert hoogstens de uitvoering, maakt misschien wat tekstjes en adviseert bij de styling van een uitvaart. Een toverwoord dat Het Moment altijd heeft gehanteerd is “het persoonlijke symbool”. Dat kan van alles zijn, van een knotje breiwol omdat oma van breien hield, tot het fietswiel omdat wijlen oom Piet een verwoed wielrenner was.

Is dat alles? Ja, inderdaad. Het zelf beschilderen van een kist is een aardige vondst maar is een diep doordenkertje als je dat tot een ritueel wilt rekenen. Zo zijn er meer voorbeelden van handelingen die door nabestaanden gedaan kunnen worden tijdens een uitvaart. Dit zijn echter ceremoniële onderdelen en kunnen nog lang geen ritueel genoemd worden.

Ongeacht de ontkerkelijking hangt ook de moderne mens naar echte rituelen. Het geeft het leven immers een diepere betekenis door het gevoel van verbondenheid met een groter geheel. Op zoek naar dat gevoel van eenheid en universaliteit neemt men echter alles voor zoete koek. Kerkelijke rituelen missen vaak de link met het persoonlijke, exotische rituelen zijn lastig te doorgronden wanneer ze cultuurvreemd zijn, zelfbedachte rituelen missen vaak het universele.

Het broddelwerk dat onder de naam rituele magie schuilgaat is eerder angstaanjagend dan geruststellend. En toch blijft de behoefte aan echte rituelen bestaan. Deze behoefte drijft sommigen in de armen van knoeiers want Het Moment en de Temple of Starlight verdienen nog steeds fors aan de naïviteit, de hang naar glamour en de onwetendheid. De moderne rituelen zijn een hebbeding geworden, snel en makkelijk. Duur wel, maar dan heb je ook niks.

En toch is er een uitzondering in dit land. Twee keer had ik het genoegen een even eenvoudig als zeldzaam pakkend uitgeleideritueel mee te mogen maken. Het waren echte rituelen die alle aanwezigen diep lieten focussen op hun eigen binding met een overledene, die deze binding een eeuwigheidswaarde meegaven en op die manier zowel het uitgeleiden doen als het verder leven met het verlies emotioneel acceptabel maakten.

Twee maal betrof het hier een Kabbalistische ritueel in pure vorm. Zelfs degenen die niet vertrouwd waren – en dat waren de meeste aanwezigen – herkenden verschillende elementen van het ritueel. Wonderlijk genoeg was het de eenvoud die het zo makkelijk maakte om het tijdelijke en het eeuwige te verbinden en troost te vinden in het ritueel.

Een grote uitvaartonderneming had het experiment aangedurfd en was verbijsterd over de pracht en de impact van deze rituelen. Geen wonder dat hier vraag naar kwam. De ritueelbegeleiders die deze rituelen samenstellen, regisseren of uitvoeren zijn dan ook bijzondere mensen. Ten eerste zijn er geen extreem hoge kosten aan zo’n ritueel verbonden. Als het mogelijk is worden nabestaanden zelf bij de uitvoering van het ritueel betrokken.

Elk ritueel is een van-hart-tot-hart-ritueel. Zij stellen niet alleen uitgeleiderituelen samen, maar ook herbindingsrituelen, sterkingsrituelen en overgangsrituelen van allerlei soort, maar altijd doen zij dat op verzoek. Ik moet eerlijk bekennen dat ik zelden heb meegemaakt dat de ingewikkelde Kabbalistische symboliek zo goed werd beheerst dat het voor een kind te begrijpen was.

Dit zijn de ware rituelen. Dit zijn ook de ware specialisten want zij leggen geen nadruk op een bepaalde religieuze stroming of onderstroming. Zij pakken de oude symboliek bij de menselijke kern en dan zie je dat die voor iedereen en overal van toepassing is.

Wat zich tegenwoordig ritueelbegeleider noemt is in de meeste gevallen te vergelijken met een uit Amerika overgewaaide wedding planner. Wie dat wil hoeft niet ontevreden te zijn met een leuk stukje oppervlakkige show met wat status. Wie een werkelijk diep ritueel zoekt voor de belangrijkste momenten in een mensenleven slaat dit soort ritueelbegeleiders over. Hoed u voor namaak is een oud advies. De belangrijkste gebeurtenissen van uw leven komen immers niet meer terug.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten