Kenmerken van sekte op een rijtje.

Van een lezer kreeg Sterzoeker de vraag wat zo al de kenmerken van een sekte zijn, en waar je voor op moet passen als je lid wordt van een genootschap of orde. Sterzoeker zet een aantal opvallende kenmerken nog even voor u op een rijtje:

• Er heerst een grenzeloze, kritiekloze bewondering voor een leider en zijn geschriften, die onaantastbaar zijn.
• Achter de filosofie, lessen, de meditatietechniek, van de studie zit een
organisatie, maar vragen daarover worden afgewimpeld.
• Kritiek, of vragen naar meer lesstof of achtergronden, wordt afgewezen door te zeggen dat men eerst verder, hoger in de leer moet zijn om het te kunnen begrijpen.
• Alleen de groep is op juist en de buitenwereld is dom en/of slecht of kent niet de juiste methoden om tot de hoogte van ontwikkeling te komen, die de groep of orde aanbied.
• Men wordt aangespoord om steeds meer tijd in de te stoppen in de lessen en activiteiten en zijn lectuur en activiteiten tot die van de groep orde te beperken.
• Inpalming: de mate waarin men een meer of minder belangrijk deel van
zijn leven, denken en handelen door de groep of orde laat bepalen. Men moet bijvoorbeeld beplaade cursussen of workshops volgen om hoger op te komen.
• Groepsvorming: de mate van wederzijdse controle die de groepsleden
op elkaar kunnen uitoefenen.
• Hiërarchie: de mate van macht die de leidende figuren op de volgelingen
kunnen uitoefenen, inclusief de mogelijkheid tot straffen en of het belonen. De leider bepaalt bv wanneer iemand een graad er bij krijgt, of welke functie men mag bekleden. Als men niet voldoet aan bepaalde voorwaarden kan men gestraft worden doordat toegang ontzegt word in bepaalde functies of dat men tegen wordt gehouden in hogere graden.
• Charismatische leider: de macht kan ook volledig in handen zijn van
een figuur die door iedereen als de ’verlichte’, of de ’leider’ wordt
beschouwd.
• Afzondering van de wereld: de mate waarin de handelingen en gebruiken
(bijvoorbeeld voeding, rituele kledij, arbeid) afwijken van die van de
omgeving of van het eigen verleden. Een groep of orde kan bepaalde dergelijk voorschriften hanteren en dit als voorwaarde gebruiken om deel te kunnen uitmaken van de groep of orde.
• Uitverkiezing: de leden van de groep kunnen ervan overtuigd zijn dat
ze ’uitverkorenen’ zijn; ze menen bepaalde informatie te hebben, of
bepaalde dingen te kunnen, waarvan ze menen dat andere mensen die
niet hebben of kunnen.
• Geslotenheid voor informatie: de mate waarin het tegestaan is om de kennis verkregen in de orde naar buiten te brengen. De groep of orde kan een verbod opleggen om kennis te verspreiden. Men mag de geschriften of lessen niet delen met mensen die geen lid zijn van de orde of met leden die lager in de hiërarchie van de orde of groep zitten. .
• Irrationalisme van geloofsovertuigingen: de mate waarin de groepsleden
bepaalde overtuigingen hebben die in strijd zijn met algemeen
aanvaarde of wetenschappelijk onderbouwde opvattingen (bijvoorbeeld
geloof in magische of bovennatuurlijke krachten, niet werkzame
’geneesmethodes’, enzovoort.
• Proselitisme: de mate waarin de leden van de groep intense pogingen
aanwenden om nieuwe leden te werven.
• De neiging tot perfectionisme
• De neiging tot isolatie
• De neiging tot anticipatie op de toekomst
• De neiging tot verabsolutering van een deelwaarheid
• De neiging tot ressentiment
• Financiele afpersing door sociale druk en bedreigingen met bovennatuurlijke
gevolgen
• Leden wordt belet de groep te verlaten, men wordt bv wijsgemaakt dat men de krachten of de kennis die men in de groep of orde heeft verkregen gaat verliezen op het moment dat men weggaat.
• Hun leden in invloedrijke posten trachten te manoeuvreren en politieke
invloed trachten uit te oefenen.
• Wevings-ijver

Zoals u waarschijnlijk al is opgevallen, zijn dit niet altijd objectieve
Criteria en deze criteria zijn niet altijd zo duidelijk herkenbaar als dat ze hier zijn opgesteld.
Veel godsdiensten maken zich hier ook schuldig aan sommige of zelfs de meeste kenmerken die hierboven genoemd worden. Uiteraard zijn er, wegens de negatieve blijklank, ook weinig of geen sektes die zichzelf sekte noemen. Het is dus aan de buitenstaander uit te maken of iets als (al dan niet schadelijke) sekte of simpelweg als, groep, orde, of godsdienst beschouwd moet worden.