Vrijmetselarij bij Omroep Brabant.

Omroep Brabant heeft vanaf dinsdag 5 april een start gemaakt met een reeks van 10 TV uitzendingen over religie en spiritualiteit, met de titel "Nondeju!". De presentatrice van het programma is Maud Hawinkels. Ze verkent in "Nondeju!" de Brabantse wereld van religie en spiritualiteit. In de eerste aflevering is Maud te gast bij een inwijdingsritueel bij de vrijmetselaarsloge in Bergen op Zoom.



Het programma opent met een intropraatje van Maud Hawinkels, waarbij ze buiten op de grond ligt, voor de vrijmetselaarsloge. Het is dat wij weten dat "Nondeju!" wordt gemaakt door professionele programmamakers, anders zou je denken aan dom gedoe. Een horizontale Maud Hawinkels, in een ongewone houding, voor als je serieus genomen wilt worden. De bedoeling van deze houding is waarschijnlijk dat het programma losjes en speels bij de kijker moet overkomen. Het maakt door deze wijze van presentatie veeleer een domme indruk. Dit komt mede door de quasi nonchalance houding, de intonatie, de manier van spreken, en de haperende woordenstroom van Hawinkels.

In de komende 10 weken gaat Hawinkels alle vormen van Spiritualiteit onderzoeken. Ze gaat opzoek naar God, Jezus, Allah, Boeddha, noem maar op. In deze uitzending gaat ze opzoek naar de Opperbouwmeester van het heelal. U voelt de bui al hangen, ze is bij hoge uitzondering toegelaten tot de Vrijmetselaars loge.

Er volgt de introleader van "Nondeju". We zien een animatie met een hoog "happynezz" gehalte. We zien wolkjes en een opstijgende engel, een joodse Chanoekia, een davidster, een Hindoe godheid, Stonehence, Boeddha, de Koran, symbolen van alle religies, daar verschijnt de naam Nondeju, in gele letters, in beeld.

Vervolgens zien we Hawinkels in Bergen op Zoom. Ze is onderweg naar "kerk", van de vrijmetselaars, maar dit heet loge. De wijze waarop Hawinkels het woord loge uitspreekt, en dit nogmaals herhaalt, laat zien dat ze het hele gebeuren niet al te serieus opneemt.

Hierna zien we een groep Vrijmetselaren, van het Groot Oosten, in het loge gebouw. De Ceremoniemeester roept op dat de broeders zich in stilte maçonniek moeten kleden. Onderwijl verschijnt er een luchtige animatie, van een soort "tittervogeltje", over het beeld, die ons uitleg geeft van van het woord maçonniek. Er wordt door de ceremoniemeester gevraagd of ze broeder gedeputeerd willen volgen in de werkplaats; "Eerst zij die in het Oosten zijn gezeten, gevolgd door de officieren in afdalende rang, gevolgd door de leerlingen, gevolgd door de overige meesters".

Maud Hawinkels ligt weer voor het logegebouw en leest de kijker een stukje voor uit "Het verloren Symbool" van Dan Brown, over de tempelzaal. Deze vormde een volmaak vierkant en was enorm. De wanden waren een caleidoscopisch van oeroude symbolen, Egyptische, Alchemistisch, Astronomisch en nog veel meer onbekende tekens.

Dan zien we Hawinkels, met Broeder Dave Leising, voor de tempeldeur staan. Leising laat ons weten dat ze het gebouw eigenlijk geen tempel noemen, maar werkplaats. Zoals de gildes ook hun werkplaatsen hadden. Het woord tempel is eigenlijk een beetje beladen, dat doet een beetje denken aan.... Hawinkels vult aan: "dat dat gelovig is". Leising gaat verder en vertelt de kijker dat ze geen religieus genootschap zijn, althans geen kerkgenootschap. Hawinkels merkt op dat ze ook geen carnavalsvereniging zijn. Het woord tempel is iets plechtigs en veel mensen verwarren dat dan toch met de kerk en zijn ze beslist niet.

De ceremoniemeester klopt aan de poort en deze gaat open. De broeders lopen naar binnen, in het teken van getrouw, richting hun plaatsen. Broeder Leising volgt en geeft uitleg dat er eigenlijk iemand met een zwaard bij de poort behoort te staan. Dat is allemaal heel eng en die probeert je tegen te houden, als je het paswoord niet weet, want elke wildvreemde kan binnenkomen, als hij een pak aantrekt en zegt: "Ik ben vrijmetselaar". Nee, dan moet hij een bepaald paswoord afgeven.

Dan zien we Hawinkels, onzekerheid acteren, langs de dekker sluipen, en fluisteren: "Ik weet het paswoord niet". Ze vraagt of ze een ding willen uitleggen en vraagt vervolgens: "Als je bij een kerkdeur komt. Die staat altijd openen voor iedereen. waarom moet je hier dan een paswoord hebben? Doen jullie enge dingen of zo?" Broeder Leising legt uit dat je lid moet zijn van de Vrijmetselarij om toegelaten te worden. Ze willen liever niet dat er mensen worden toegelaten die het spel niet begrijpen of niet weten, of niet snappen wat er hier gebeurd en daar lacherig over doen. Dat vinden ze niet prettig, Voor de vrijmetselaren is het een spel, die heel waardevol is. daarom willen ze het een beetje besloten houden.

Hawinkels stelt dat het de katholieken waren, die vroeger heel bang waren, omdat het eng was, en dat houden ze op deze wijze instant. Leising verdedigt zich door te stellen dat helemaal niet waar is. Het enige wat ze geheim houden en wat ze niet vertellen is dat Paswoord en een aantal kleine dingen uit het rituaal en ze willen geen vreemde daarbij hebben.

Vervolgens zien we de ceremoniemeester, in het kielzog gevolgd door een geblinddoekte man, en een begeleider. Wie zien een scene van een maçonnieke inwijding. Het "twittervolgeltjes" laat ons tussendoor weten welke bekende wereldburgers vrijmetselaren waren. De geblinddoekte man wordt de werkplaats binnengevoerd. De ceremoniemeester klopt aan de poort en de opziener vraagt: "Broeder dekker, wil onderzoeken wie er aanklopt". "Wie klopt daar als profaan aan de poort van de werkplaats". vraagt de dekker. "Het is een vrije man, van goede naam, die verlangt Vrijmetselaar te worden". Antwoord de geleider.

Broeder Leising stelt dat ze een inwijdingsgenootschap zijn. Een gelegenheid bij uitstek voor Maud Hawinkels om de volgende domme vraag te acteren. Als presentatrice dit type programma's moet je namelijk doen overkomen, dat je heel erg dom bent, niets van religie weet, en niet gelovig bent, om tenslotte de deelnemers uit te lachen. Hawinkels kent haar rol goed en stelt: "dan ben ik ingewijd, en dan kom ik voor het eerst binnen, en dan denk ik wat is dit allemaal. Dan zie ik bijvoorbeeld een zuil. Heeft alles hier een betekenis?" Leising bevestigt dat alles een betekenis heeft en dat de ruimte vol met symbolen zit. We bewonderen het geduld en de naïviteit waarmee de de broeders van het GON Hawinkels benaderen en deze filmploeg binnengehaald hebben.

Tot slot van de eerste helft over de Vrijmetselarij leest Hawinkels verder in "het verloren symbool" over de inwijding. We zien nog een stukje uit de inwijding. De voorzittendmeester vraagt aan de geleider: "Volbreng u plicht en laat de kandidaat zijn eerste reis ondernemen". Dan roept de Dekker dat de loge ontluisterd is, daar er een Brabantse filmploeg aanwezig is. De ceremonie meester verzoek of ze de werkplaats willen verlaten.

Hawinkels fluistert dat er voor het eerst in 200 jaar een vrouw in de werkplaats is en dat ze nu weg moet. De werkplaats deuren sluiten zich en Hawinkels staat in de voorhof en fluistert dat ze bang is dat ze de slappe lach krijgt. Niet dat het grappig is of zo, maar ze is bang dat het gebeurt, omdat het niet mag. Maar het is gelukkig niet gebeurd, het scheelde niks. Arme broeder Leising, hij wilde geen mensen binnen hebben die lacherig over de vrijmetselarij en de boel belachelijk zouden maken. Met Hawinkels heeft hij alles in huis gehaald wat hij niet wilde.

Er volgt een animatie over natuurreligie, een impressie over de Sint Jan en de vaste rubriek de preekstoel. Deze zaken gaan we hier verder niet bespreken. We gaan verder met het tweede gedeelte over de vrijmetselarij.



We zien Hawinkels verveeld in de voorhof rondhangen, op de grond gezeten vraagt ze zich af wat het wachtwoord kan zijn. Dat wordt ze de werkplaats binnengeroepen, waar de kandidaat aan de derde reis begint. De voorzittend meester vraagt; "wat verlangt de kandidaat nu nog?". waarop geantwoord wordt: "Het Licht te zien". De broeders vormen de broederkring en broeder geleider doet de blinddoek af.

Hawinkels snapt nog een ding niet, ze snap al die symbolen niet, en ze snapt niet wat het is. Ze vraagt: "Wat is het nu precies". Ze snapt wel dat het een club mannen is, die heel gezellig en lekker en leuk met elkaar omgaan, en filosoferen over het leven of zo". "Is dat de vereniging, of is het meer?", vraagt ze. Broeder Leising antwoord: "Je probeert met elkaar te groeien en goeie filosofische gesprekken te hebben". Ook zijn ze broeders,zo noemen ze elkaar ook. Die broederschap is iets heel bijzonders. Dat kun je bijna niet uitleggen. Dit is niet alleen vriendschap. Broederschap is onvoorwaardelijk vertrouwen. Het is hetzelfde gedachtegoed hebben, hetzelfde pad bewandelen, samen naar een betere mensheid proberen te werken.

Broeder Leising geeft uitleg over de "drie lichten". De bijbel, passer, en winkelhaak. Dit zijn de belangrijkste symbolen van de vrijmetselarij. De bijbel is het boek van de waarheid."Maar het is altijd een heilig boek. Je kan niet de dikke van Dale, er onder leggen. Dat werkt niet?" vraagt Hawinkels. Leising antwoord: "Bij ons niet, dat heeft geen zin". Het moet wel een boek zijn die de waarheid geeft. Dat kan ook de Koran zijn.

Hawinkels speelt even de advocaat van de duivel en stel dat de dikke van Dale ook waar is. Leising antwoord geduldig dat dat niet de waarheid is waar ze naar zoeken. Hawinkels concludeert hieruit dat het toch een beetje spiritueel is. Ze worden het met elkaar eens dat het wel spiritueel is, maar zegt Leising het is niet religieus. De opperbouwmeester hoeft dus niet God te zijn. Leising gelooft in natuurkrachten.

Hawinkels leest in Brown over de punt in de cirkel. Een belangrijk maçonniek symbool. Dan volgt een impressie van de 7e graad, het broedermaal, waarbij op maçonnieke wijze een toost uitgebracht wordt op de koningin. Hawinkels zet haar glas naast het lint en krijgt het woord, en bedankt dat ze met haar filmploeg aanwezig mochten zijn.

Tot slot vraagt ze een broeder waarom er geen vrouwen bij de orde zijn. Hij antwoord, dat dat orde verstorend werkt. "Dan krijg je haantjes gedrag, die gaan de mooiste vrouwen zoeken en gaan daar bij staan, dan let je niet meer op". Een andere broeder verteld dat hij al 15 jaar lid is van de vrijmetselarij. Een derde broeder concludeert dat vrijmetselaars een reden hebben naar de zoektocht van ons bestaan en hoe ze daar een betere bijdrage aan kunnen leveren. Ze moeten wel een vraag hebben.

Maud Hawinkels komt het gebouw uit gerent en eindigt met een betoog dat het toch wel bijzonder is dat zij, voor het eerst, in 245 jaar, als vrouw, het rituaal mee mocht maken. Daarbij tikt ze haar jongenspet uit haar ogen en tekent ze likkebaardend, met haar handen in de lucht, de contouren van een wulpse vrouw. Ze vond het hartstikke leuk en ze schaamt zich om het te zeggen, omdat je eigenlijk wat anders verwacht had. Ze denkt dat Vrijmetselarij ook een soort therapie is. Ze kunnen met elkaar over dingen des leven praten. het is een soort theekransje, maar dan veel meer, dieper. Serieus neemt Hawinkels het allemaal niet.

Sterzoeker zag meteen al dat deze dame, van Omroep Brabant, helemaal niet bezig is met serieus programma maken, over religie en spiritualiteit, maar doende is om deze zaken op een bepaalde manier te belichten. Dat wordt meteen al duidelijk door haar gezellige en dommige manier van doen, en door de wijze waarop ze de mensen en het onderwerp benadert.

We zijn dan ook zeer benieuwd om welke groepering of religie er in de volgende uizending, van Nondeju, er weer gelachen gaat worden. Sterzoeker houdt u op de hoogte!