Het Vuur van de Traditie

Vroeger was alles beter. Wanneer iemand dat zei was dat altijd een enorme dooddoener. Want eigenlijk slaat het nergens op. Alsof je terug kunt in de tijd? Iedereen denkt wel eens met weemoed terug: maar was vroeger niet alles beter? Je denkt bijvoorbeeld terug aan de tijd dat je naar de lager school ging. Als we onze oude schoolfoto's bekijken gaat deze tijd weer spreken. Alles ging er gemoedelijk aan toe en als je boek wilde lezen haalde je die van de bibliotheek en van internet had niemand nog gehoord. De zon scheen vaker en je gulden was nog een daalder waard. Deze uitspraak kennen we allemaal nietwaar? Is het niet van je opa of oma dan is het wel door de opa of oma van een ander gezegd.

Oude schoolfoto uit de lade van Sterzoeker

Wat wordt er nu precies bedoeld wanneer ze zeggen dat vroeger alles beter was? Hoe komt het toch dat elke generatie roept dat het vroeger beter was? Was het vroeger ook beter? Nee, natuurlijk niet! Er is nooit wat veranderd! Het enige dat verandert zijn de seizoenen en het aardse decor. Maar de mensen zijn niet veranderd. Mensen zijn nu eenmaal nostalgisch ingesteld en mensen zijn gek op tradities.

We kunnen op verschillende manieren naar vroeger en naar traditie kijken; als een probleem, of het zien als een oplossing of. Aan de ene kant willen mensen graag vast houden aan een het verleden, dus aan traditie, omdat het zo veel beter is dan het heden, maar waar het traditie wordt dit soms gezien als een probleem en wil men het verwerpen in het kader van modernisering of vernieuwing.

Natuurlijk zijn er mensen die zeggen, die oude schoolfoto's daar heb je niets aan. Je kan er hooguit naar kijken, maar het verleden kan je niet laten herleven, dus kan je ze maar beter weggooien. Met betrekking tot tradities zal iemand die geen nostalgische hang naar het verleden heeft heel gemakkelijk zeggen "Ik doorbreek elke Traditie met Mijn Woord in het heilig NU" en meer gericht zijn op vernieuwing en verandering.

In de tijd van de Verlichting wilde ook vernieuwing en verandering. Het liefst liet men iedere vorm van traditie achter zich laten om een radicaal nieuwe toekomst te ontwerpen. De ontgoochelingen door dat experiment meegebracht en de realisering dat een menselijk bestaan niet uit het niets kan opgebouwd worden, leidden tot de hernieuwde aandacht voor traditie(s) of op het terug grijpen op oude tradities. Een levende traditie is waardevol: ze verbindt mensen en is per definitie en is niet statisch, maar verandert met de tijd mee. Traditie is ingebed in het leven van alledag en hoort daarom tot het domein van volkscultuur.

Ook heeft Iedere mens heeft zo zijn gewoonten. Zolang dat een individueel gebruik blijft is het amper een traditie te noemen, maar eerder een eigenaardigheid. Van traditie kun je spreken als het gaat om een gewoonte die mensen er samen op nahouden. Traditie wordt met andere woorden gedragen door een gemeenschap en haar leden geven deze gecultiveerde gewoonte door. Dat hoeft overigens niet eens bewust te gebeuren.

Een traditie is een gewoonte qua visie of manier van doen die vaak al jaren, eeuwen of millennia leeft onder een bepaald volk of een bepaalde bevolkingsgroep. Er zijn vele soorten tradities, zoals:
Doorgeven van bepaald cultureel erfgoed, kennis en praktijk
Feesten voor goden of godinnen, voor doden of levenden
Sporten in een bepaald gebied
Herdenkingen van belangrijke mensen uit de geschiedenis
Het zingen van liederen bij speciale gelegenheden
Het overleveren van de leermeester op de leerling van bepaalde kenmerken in een kunststijl.
Tradities zijn zeer vaak verweven met en eigen aan een bepaalde religie.

Traditie spreekt van eerbied voor het gegevene,
Traditie getuigt van waardebesef voor het geschonkene,
Traditie wil vasthouden wat stroomt,
Traditie wil NU doorleven wat TOEN actueel was.
Traditie is angst voor de onherleidbaarheid,
Traditie is afweer van de eenmaligheid,
Traditie is voorrang voor het historische,
Traditie is huiver voor de verlorenheidbeleving.

Waar we in gedachten moeten houden als we dingen vanuit een traditie doen is dat een traditie niet de as bewaart, maar dat binnen een traditie het vuur wordt doorgegeven. Zodat de traditie, waar uit gewerkt wordt, een levendige traditie is en verandering en groei tot de mogelijkheden van de traditie behoort. Dan zal een traditie mensen aantrekken met frisse en jonge ideeën en zal een traditie niet verstoffen, zoals een oude schoolfoto dat naar jaren van bewaren doet. De traditie wordt dan doorgegeven aan nieuwe vlamdragers, die de fakkel brandende houden.